तत्त्वहरूको वर्गिकरण
तलका प्रश्नको सही विकल्प छनोट गर्नुहोस् :
इलेक्ट्रोनिक विन्यास 1s^2, 2S^2, 2p^3 भएको तत्त्व आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुन ग्रुपमा पर्छ ?
IIIA (आ) IIIB (इ) VA (ई) VB
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको ग्रुप IIA र IIIA बिचमा रहेका तत्त्वलाई के भनिन्छ ?
(अ) अल्काली धातु (आ) सङ्क्रमण धातु
(इ) अल्कलाइन अर्थ धातु (ई) रेयर अर्थ धातु
तलका मध्ये सबैभन्दा क्रियाशील अधातु कुन हो ?
(अ) फ्लोरिन (आ) क्लोरिन
(इ) ब्रोमिन (ई) आयोडिन
तलका मध्ये सबैभन्दा क्रियाशील धातु कुन हो ?
(अ) लिथियम (आ) सोडियम
(इ) पोटासियम (ई) सिजियम
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा निष्क्रिय ग्याँस (inert gas) कुन ग्रुपमा पर्दछन् ?
0 (आ) IA (इ) VIIB (ई) VIIA
तलका मध्ये कुन समूहले तत्त्वको धातु गुण बढ्दै जाने उचित क्रम सङ्केत गर्छ ?
(अ) Be<Mg<Ca (आ) Na<Li<K
(इ) Mg<Al<Si (ई) C<O<N
तालिकामा तत्त्वहरू A, B, C र D का स्थानहरू देखाइएको छ कुन तत्त्वले अम्लीय अक्साइड बनाउन सक्छ ?
A (आ) B (इ) C (ई) D
कारण दिनुहोस् :
तत्त्वहरूको वर्गीकरण गर्न आवश्यक छ ।
क. तत्वहरुलाई व्यबस्थित तरिकाले अध्ययन गर्न।
ख. छोटो समयमा धेरै तत्वहरुको अध्ययन गर्न।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि ग्रुपमा माथिबाट तल जाँदा तत्त्वहरूको आकार बढ्छ ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि ग्रुपमा माथिबाट तल जाँदा तत्त्वहरूको आकार बढ्छ किनभने इलेक्ट्रोनको साथै सेलको संख्या बढ्दै जान्छ र तत्वहरुको आकार बढ्दै जान्छ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरूको आकार घट्छ ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरूको बाहिरी सेलमा भएको इलेक्ट्रोनको संख्या बढ्दै जान्छ र भ्यालेन्स इलेक्ट्रोन र न्युक्लियसमा हुने प्रोटोनबिच आकर्षण बल बढ्छ जसले गर्दा तत्व केहि खुम्चन्छ। त्यसैले आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरूको आकार घट्छ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा हाइड्रोजन अधातु हो तर पनि यसलाई धातुको समूहमा राखिएको छ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा हाइड्रोजन अधातु हो तर पनि यसलाई धातुको समूहमा राखिएको छ किनभने हाइड्रोजनको बाहिरी कक्षमा एउटा मात्र इलेक्ट्रोन हुन्छ र इलेक्ट्रोन विन्यास अरु धातुको जास्तै 1S^1 हुन्छ।
सोडियमभन्दा पोटासियम बढी क्रियाशील हुन्छ ।
सोडियम भन्दा पोटासियम बढि सक्रिय हुन्छ । किनकि यी दुवै IA समूहमा पर्दछ यो धातुको समूह हो धातुहरु जति माथिबाट तल गयो त्यति बढी सक्रिय हुन्छन्। यिनीहरुको आकार माथिबाट तल जाँदा ठुलो हुन्छ, न्यूक्लियस र बाहिरी सेलमा रहेका इलेक्ट्रोन बीचको आकर्षण बल कम हुने हुँदा, सोडियमलाई भन्दा पोटासियमलाई इलेक्ट्रोन गुमाउन सजिलो हुन्छ र सोडियमभन्दा पोटासियम बढी क्रियाशील हुन्छ ।
क्लोरिनभन्दा फ्लोरिन बढी क्रियाशील हुन्छ ।
क्लोरिन भन्दा फ्लोरिन बढि सक्रिय हुन्छ । किनकि यी दुवै VIIA समूहमा पर्दछ यो अधातुको समूह हो अधातुहरु जति तलबाट माथि गयो त्यति बढी सक्रिय हुन्छन्। यिनीहरुको आकार तलबाट माथि जाँदा सानो हुन्छ, न्यूक्लियस र बाहिरी सेलमा रहेका इलेक्ट्रोन बीचको आकर्षण बल बढी हुने हुँदा, क्लोरिन भन्दा फलोरिन बढी सक्रिय हुन्छ ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरुका धातुको गुण घट्दै र अधातुको गुण बढ्दै जान्छ ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरुको परमाणुको आकार घट्दै जाने भएकोले इलेक्ट्रोन दिन सक्ने क्षमतामा कमी हुँदै जान्छ भने बाहिरबाट इलेक्ट्रोन आकर्षण गरि लिन सक्ने क्षमतामा वृध्दि हुँदै जान्छ। त्यसकारण आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरुका धातुको गुण घट्दै र अधातुको गुण बढ्दै जान्छ ।
निष्क्रिय ग्याँसलाई ग्रुप शून्यमा राखिएको छ ।
निष्क्रिय ग्याँस को डुप्लेट (हिलियम ग्याँस) र अक्टेट (बाहिरी सेलमा आठ इलेक्ट्रोन) पुरा भएको हुँदा रासायनिक प्रतिक्रियामा भाग लिदैनन् । त्यसैले उक्त ग्याँसहरुलाई शुन्य ग्रुपमा राखिएको छ।
चित्रमा पेरियोडिक तालिकाको कुनै एउटा खण्ड देखाइएको छ ? यसमा बायाँबाट दायाँतिर जाँदा क्रमशः परमाणुको आकारमा के फरक पर्छ, कारण लेख्नुहोस् ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरूको बाहिरी सेलमा भएको इलेक्ट्रोनको संख्या बढ्दै जान्छ र भ्यालेन्स इलेक्ट्रोन र न्युक्लियसमा हुने प्रोटोनबिच आकर्षण बल बढ्छ जसले गर्दा तत्व केहि खुम्चन्छ। त्यसैले आधुनिक पेरियोडिक तालिकाको कुनै पनि पिरियडमा बायाँबाट दायाँ जाँदा तत्त्वहरूको आकार घट्छ।
फरक लेख्नुहोस् :
ग्रुप र पिरियड
क्लोरिन र सोडियम
ग्रुप IA र ग्रुप VIIA का तत्त्वहरू
इलेक्ट्रोनेगेटिभिटी र इलेक्ट्रोपोजिटिभिटी
तलका प्रश्नको उत्तर दिनुहोस् :
आधुनिक पेरियोडिक नियम लेख्नुहोस् ।
आधुनिक पेरियोडिक नियमानुसार “ तत्वका भौतिक र रासायनिक गुण तिनिहरुको परमाणविक संख्याको पेरियोडिक कार्यस्वरुप हुन्छन्।”
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा कतिओटा ग्रुप र पिरियड छन् ?
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा १८ ओटा ग्रुप र ७ औटा पिरियड छन्।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा सोडियमको स्थान लेख्नुहोस् । यसलाई अल्काली धातु भनिनुको कारण के हो ?
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा सोडियम IA समुह र तेश्रो पिरियडमा पर्छ। सोडियमले पानीसँग रासायनिक प्रतिक्रिया गरी कडा अल्काली बनाउने हुँदा यिनीहरुलाई अल्काली धातु भनिन्छ ।
दिइएका तत्त्वहरूको आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा स्थान लेख्नुहोस् : अल्काली धातु, अल्कलाइन अर्थ धातु, निष्क्रिय ग्याँस, सङ्क्रमण धातु, ल्यान्थेनाइडस्, एक्टिनाइडस्
सल्फरको इलेक्ट्रोनिक विन्यास लेखी आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा यसको स्थान लेख्नुहोस् ।
सल्फरको इलेक्ट्रोनिक विन्यास 1S^2, 2S^2, 2P^6, 3S^2, 3P^4 हुन्छ। आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा तेश्रो पिरियड र VI A ग्रुप मा पर्छ।
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा मुख्यतयाः केका आधारमा ग्रुप र पेरियोड छुट्याइएको हुन्छ ?
आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा मुख्यतया भ्यालेन्स इलेक्ट्रोनको संख्याको आधारमा ग्रुप र भ्यालेन्स सेलको संख्याको आधारमा पिरियड छुट्याइएको हुन्छ।
फ्लोरिन, क्लोरिन र ब्रोमिन पेरियोडिक तालिकाको कुन समूहमा पर्छन् ? यीमध्ये कुन तत्त्व सबैभन्दा सक्रिय हुन्छ, किन ?
फ्लोरिन, क्लोरिन र ब्रोमिन पेरियोडिक तालिकाको VIIA समूहमा पर्छन् ।..यीमध्ये फ्लोरिन तत्त्व सबैभन्दा सक्रिय हुन्छ किनभने यो अधातुको समूह हो अधातुहरु जति तलबाट माथि गयो त्यति बढी सक्रिय हुन्छन् यिनीहरुको आकार तलबाट माथि जाँदा सानो हुन्छ, न्यूक्लियस र बाहिरी सेलमा रहेका इलेक्ट्रोन बीचको आकर्षण बल बढी हुने हुँदा फ्लोरिन बढी सक्रिय हुन्छ ।
तपाईंलाई आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा केही सुधार गर्ने मौका दिइयो भने के कुरा सुधार गर्नुहुन्छ ? कारणसहित स्पष्ट पार्नुहोस् ।
मलाई आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा सुधार गर्ने मौका दिइयो भने म निम्न सुधार गर्नेछु।
क. हिलियम S ब्लकमा पर्ने तत्व हो तर आधुनिक पेरियोडिक तालिकामा P ब्लकमा राखिएको छ।यसलाई सुधार गर्नुपर्ने देखिन्छ।
ख. ल्यान्थानाइड्स र एक्टिनाइड्स लाई पेरियोडिक तालिकाको तल छुट्टै स्थानमा राखिएको छ त्यसलाई मुख्य तालिकामा नै मिलाएर राख्नुपर्ने देखिन्छ।
Thank You!!!